ျမိဳခမိတုိင္းရင္းသားတို႔၏ အပ်ိဳလူပ်ိဳဘဝႏွင့္ မဂၤလာေဆာင္ျခင္း
အပ်ိဳလူပ်ိဳဘဝ
…အလုံတြီၾဟံဳ မၾဟံဳဝိတဂါ။ ခပ္ပီြတြီၾဟံဳ မၾဟံဳဝိတဂါ။ တဟွာအူဒီ မခါအေဖာင့္ ဝိတဂါ။ မက္အုံနေအြအုိရ္။ မခိပ္နေအြအုိရ္…။ အုံအင္း အုံအင္းႏွင့္ ကိုေရႊဖားတုိ႔လည္း ေအာ္ျမည္ေနၾကျပီ။ ဂ်ိဳးဂ်ိဳး ဂိ်မ္းဂ်ိမ္းႏွင့္ နဂါးပ်ိဳမတုိ႔လည္း မုိးသံကုိေပးေနၾကျပီ။ ေၾသာ္…ရြက္ေဟာင္းမ်ားေၾကြ၍ ရြက္သစ္ေဝေသာ မုိးရာသီသုိ႔ေရာက္လာခဲ့ေပျပီ။ ခုေနခါမ်ား ကုိယ့္ရပ္ဌာေနဆီသုိ႔ ေမာင္တစ္ေယာက္ျပန္ရေတာ့မည္။ ကုိယ္ခ်စ္ရသူႏွင့္ တဒဂၤခြဲေနရေတာ့မည္ပါလား အခ်စ္ရယ္..။ ဟုတ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ တုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ အျမင္အားျဖင့္ ဘာသာစကား၊ ဝတ္စားဆင္ယင္မွဳမ်ား၊ ယဥ္ေက်းမွဳမ်ား ကြဲျပားျခားနားၾကေသာ္လည္း ရသခံစားျခင္း၌ တူညီၾကပါတကား။
ရခုိင္ျပည္ဖြါးတုိင္းရင္းသား ျမိဳခမိလူပ်ဳိေလးမ်ားသည္ တစ္မုိး၊ တစ္ေဆာင္းလုံး လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္၌ ပင္ပန္းၾကသေလာက္ လက္ပံငုံဖူးမ်ား နီတ်ာတ်ာဖူးပြင့္ၾကခ်ိန္၊ ဆက္ရက္ငွက္မ်ား ျမဴးေပ်ာ္ၾကခ်ိန္တြင္ အလုပ္ခြင္မွအနားယူကာ မိမိတုိ႔ ျမိဳခမိ ေဒသ ေတာေတာင္၊ ေခ်ာင္း၊ ေျမာင္းေဒသေက်းရြာမ်ား၌ တစ္ရြာဝင္ တစ္ရြာထြက္ကာ နဖူးစာရြာလည္သြားေလ့ရွိၾကေပသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ တစ္ရြာရြာတြင္ အပ်ိဳလူပ်ိဳတုိ႔ဘဝ ခ်စ္သူမ်ားရွိတတ္ၾကသည္။ ဤသို႔ဤႏွယ္ ခ်စ္သူတုိ႔ဘဝ ေပ်ာ္၍မဆုံးခင္ မုိးရာသီေရာက္လာခဲ့ေပျပီ။
လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ေရာက္ၾကရေတာ့မည္။ မတတ္သာ၍ ခ်စ္သူႏွင့္ခဲြခြါရေတာ့မည္။ ဤအခ်ိန္အခါတြင္ ျမိဳခမိတုိင္းရင္းသားလူပ်ိဳကေလး၏ ႏွလုံးသားမွ စာေပမတင္၊ အကၡရာ မထင္ဘဲ အလြမ္းဘြဲ႕ကဗ်ာမ်ားကို ရင္မွ ဖြင့္ဟဆုိခဲ့မိေလေတာ့သည္။ ျမိဳခမိတုိင္းရင္းသား လူပ်ိဳအပ်ဳိဘဝသည္ အလြတ္လပ္ဆုံး၊ အေပ်ာ္ဆုံးျဖစ္သည္။ အသက္အားျဖင့္ ၁၆၊ ၁ရ ႏွစ္အရြယ္ျဖစ္သည္။ ျမိဳခမိလူပ်ိဳေလးမ်ားသည္ အိမ္မ်ားႏွင့္ဆက္၍ ေဆာက္ထားေသာ ဧည့္ခန္းၾကီးမ်ားတြင္ စု၍အိပ္ၾကသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ၁၄၊ ၁၅ ႏွစ္ အရြယ္တြင္ အပ်ိဳျဖစ္ျပီဟု ေယဘုယ်အသိအမွတ္ျပဳၾကသည္။
ျမိဳခမိအပ်ိဳေလးမ်ားသည္ မိမိတုိ႔သင့္ရာ သုံး၊ ေလးေယာက္စုျပီး အိပ္ေလ့ရွိၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ မုဆုိးမအိမ္တြင္ သြားအိပ္ၾကသည္။ ညဥ့္ငွက္ကေလးမ်ားအိပ္ေသာ တိပ္ဆိပ္ခ်ိန္္တြင္ လူပ်ိဳမ်ားသည္ အပ်ိဳမ်ားရွိရာအိမ္သုိ႔ အပ်ိဳလွည့္သြားၾကသည္။ ဤသို႔သြားရာ၌ မိမိတုိ႔ညီအစ္ကိုေဆြမ်ိဳးစု အပ်ိဳဆုိလွ်င္ေရွာင္ၾကသည္။ အာဂႏဳၱလူပ်ိဳဆုိလွ်င္ ရြာလူပ်ိဳကေလးမ်ားက အပ်ိဳအိမ္သုိ႔ မိတ္ဆက္ပုိ႔ရသည္။ လူပ်ိဳသည္ တစ္ဦးတည္းျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ဦးသုံးဦးျဖစ္ေစ အပ်ဳိအိမ္ေပၚသို႔တက္ျပီး တံခါးဝမွေန၍ ေတးကဗ်ာျဖင့္ အသံေပးကာ ခ်စ္ေရးဆုိခြင့္ေတာင္းရေလသည္။ အပ်ိဳမ်ားကလည္း တံခါးကုိ ဖြင့္မေပးေသးဘဲ အေမာင္တုိ႔သည္ အဘယ္ရြာကနည္း၊ အဘယ္အမ်ိဳးအႏြယ္ကနည္း စုံစမ္းရသည္။
အကယ္၍ မမွန္မကန္ေျပာသူ၊ ေနာက္ေျပာင္သူ၊ မရုိးသားသူဟု ယူဆလွ်င္ ခြင္မျပဳၾကေခ်။ ထုိသုိ႔ စုံစမ္းျပီးမွ တံခါးကုိ ဖြင့္ေပးျပီး လူပ်ိဳေလးတုိ႔အား ေနရာေပးၾကသည္။ တီတင္ (ေခၚ) ဝါးေစာင္းကုိ အပ်ဳိလူပ်ဳိတုိ႔ ေရွ႕ဆုိင္ထုိင္ကာ အတုိင္အေဖာက္ စည္းခ်က္ညီညီႏွင့္ တီးခတ္ရင္း ေတးကဗ်ာမ်ားကုိ အနက္ေဖာ္၍ အခ်ီအခ် ဆုိၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ ခ်စ္ေရးဆုိၾကသည္။ ဤသို႔ တစ္ည ႏွစ္ည သုံးည စသည္ျဖင့္လူပ်ိဳတုိ႔က ဇြဲရွိရွိ ခ်စ္ေရးဆုိေသာအခါ ခ်စ္သူတုိ႔ဘဝသို႔ေရာက္လာၾကသည္။ ယင္းကဲ့သုိ႔ ခ်စ္သူတုိ႔ဘဝသို႔ေရာင္လာၾကေသာအခါ ပစၥည္းလက္ေဆာင္ အခ်င္းခ်င္းဖလွယ္၍ သစၥာဆုိခဲ့ၾကသည္။
အခ်ိဳ႕မွာ မိမိတုိ႔ဆံပင္ကုိ ႏုတ္၍ အခ်င္းခ်င္းအပ္ႏွံၾကသည္ဟုဆုိၾကသည္။ မည္သုိ႕ဆုိေစ ျမိဳခမိတုိင္းရင္းသားအပ်ဳိလူပ်ဳိဘဝမွာ သစၥာရွိၾကေလသည္။ အိမ္ေထာင္ဖက္ေရြးခ်ယ္ျခင္း ျမိဳခမိတုိင္းရင္းသားမ်ားတြင္ တရားဝင္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္းမျပဳဘဲ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း ထုံးစံမရွိေခ်။ အခ်င္းခ်င္းေမတၱာမွ်၍ျဖစ္ေစ၊ လူၾကီးမိဘခ်င္းသေဘာတူေစ့စပ္၍ျဖစ္ေစ တရားဝင္လက္ထပ္ထိမ္းျမားေပးေလ့ရွိ၏။ မိခင္၏ ေမာင္ဘြားသမီးေတာ္စပ္သူ သားအတြက္ေစ့စပ္ေတာင္းဆုိေလ႔ ရွိသည္။ (ျမိဳခမိတုိင္းရင္းသားတုိ႔တြင္ ေမာင္ဘြားတုိ႔၏ သားက ညီမ၊ အစ္မေတာ္စပ္သူတုိ႕၏ သမီးပ်ိဳမ်ားကုိ ထိမ္းျမားျခင္း မျပဳရေခ်။) မည္သို႔ဆုိေစ ျမိဳခမိအပ်ိဳလူပ်ဳိမ်ားသည္ လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ပုိင္ခြင့္ရွိသည္။
မိမိတုိ႔ အခ်င္းခ်င္း ေမတၱာရွိက ေယာက်ာ္းေလးသည္ မိဘေဆြမ်ိဳးကို အသိေပး၍ ေတာင္းဆုိခုိင္းရသည္။ မိဘတုိ႔ကလည္း လူငယ္တုိ႔သေဘာကုိ ေမးျမန္းနားခ်ျပီးမွ ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ညီအစ္ကုိေဆြမ်ိဳးအုပ္စု အခ်င္းခ်င္းျဖစ္ေစ၊ တူမေတာ္အုပ္စု ျဖစ္ေစ ထုံးစံအရ သေဘာမတူႏုိင္ၾကေခ်။ အကယ္၍ လြန္က်ဴးမိပါက မိန္းကေလးဘက္က မရမကဖ်က္ယူၾကသည္။ ဖ်က္မရက ေဆြျပတ္ မ်ိဳးျပတ္ ျပဳၾကသည္မ်ား ရွိၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ယခုေခတ္တြင္ကား မရွိၾကေတာ့ေခ်။
ေခၽြးမရွာသြားျခင္း
ေခၽြးမရွာသြားရာ၌ သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္ လူလတ္ပုိင္း အိမ္ေထာင္ရွိသူ တစ္ဦး, ဦးကုိေခၚေဆာင္သြားရသည္။ ဤသို႔သြားရာ၌ ‘စုံ’ မသြားရေပ။ ‘စုံ’ သြားလွ်င္ ‘မ’ မရႏုိင္ဘဲ ‘မ’ သြားလွ်င္ ‘စုံ’ ရႏုိင္သည္ဟု အယူရွိၾကသည္။ ေက်းရြာသို႔ေရာင္လွ်င္ မိမိတုိ႔ေဆြမ်ိဳး သုိ႔မဟုတ္ အသိမိတ္ေဆြအိမ္၌ တည္းခုိျပီး ရြာလူပ်ဳိေခါင္းကို အကူအညီေတာင္းရသည္။ ရြာလူပ်ိဳေခါင္းကလည္း ေတာ္စပ္သည့္အမ်ဳိးအႏြယ္မွ သမီးပ်ိဳမ်ားကုိ ျပေပးသည္။ ရြာလူပ်ိဳေခါင္းက လမ်ိဳးဓေလ့၊ ရြာဓေလ့ထုံစံအရ တာဝန္ေက်ေအာင္ေဆာင္ရြက္ေပးသည္။
မိမိတုိ႔စိတ္ၾကိဳက္မိန္းကေလးကုိေတြ႔လွ်င္ အမူအက်င့္တုိ႔ကုိ ေလ့လာျပီး သက္ဆုိင္ရာမိဘမ်ားသို႔ အသိေပးေတာင္းဆုိရသည္။ မိန္းကေလး၏ဆႏၵကုိလည္း ေအာင္သြယ္၍ ေမးျမန္းရေလသည္။ မိန္းကေလးကုိ ေယာက်ာ္းကေလးအိမ္သုိ႔ ေခၚယူရာ၌ မိန္းကေလးသည္ ေအာ္ဟစ္ငုိေၾကြးေလ့ရွိသည္။ ဤသည္မွာ သေဘာမတူ၍ မဟုတ္ဘဲ မိဘအိမ္မွထြက္ခါနီး မ်က္ရည္က်မွ လင္သားအိမ္ေရာက္ေသာအခါ ဆန္ေရစပါး ဥစၥာေရႊေငြ ေပါမ်ားၾကလိမ့္မည္ဟု အယူအဆရွိၾကသည္။ အမွန္တြင္ မိဘေမာင္ဘြားမ်ားႏွင့္ မခြဲစဖူးခြဲရေတာ့မည္အသိဝင္၍ ဝမ္းနည္းရျခင္းျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
အဘုံရႊီ
မိန္းကေလးကုိ ေယာက်ာ္းအိမ္သို႔ ေခၚေဆာင္လာျပီး သုံးေလးရက္အၾကာတြင္ မိန္းကေလး၏ မိဘေဆြမ်ိဳးမ်ားက သမီးကုိယူရန္သြားရသည္။ ၄င္းကုိ ‘အဘုံရႊီ’ ဟုေခၚသည္။ အဘုံရႊီရန္အတြက္ မိဘက အရင္းႏီွးဆုံးေဆြမ်ိဳး တစ္ဦး,ဦးကုိ အဆုံးအျဖတ္ေပး၍ အျခားနီးစပ္ရာတုိ႔ႏွင့္သြားေစသည္။ သမက္ရွင္ဘက္မွ သမီးရွင္ကုိ အဘုံရီႊရန္လာသည့္အခါ ေကၽြးေမြးဧည့္ခံရန္ ၾကက္ငွက္ႏွင့္ ေခါင္ရည္အရက္တုိ႔ကုိ အဆင္သင့္ထားရသည္။ ေခၽြးမအသြင္းအတြက္ ေငြဒဂၤါး၊ ေၾကးေမာင္း၊ ဟင္းရံ (တူရိယာတစ္မ်ိဳး)၊ ဓား၊ လွံ၊ ေတာင္ႏြား စသည္တုိ႔ကုိ စုေဆာင္းထားရသည္။ ယခုေခတ္တြင္ကား ပစၥည္းမ်ားရွားပါးျပီျဖစ္္၍ ေငြဒဂၤါးအစား ေငြစကၠဴမ်ားကုိ တန္ဖုိးကုိက္၍ ေပးၾကရသည္။ အသြင္းေငြမ်ား အားလုံးကုိ စုံစုံလင္လင္ မေပးႏုိင္ေသာ္လည္း ႏွစ္ခ်ိဳ႕တစ္ခ်ိဳ႕ကုိ မဂၤလာေန႔တြင္ ေပးရသည္။
က်န္္ေသာအသြင္းေငြမ်ားကုိ ကာယကံရွင္ ဇနီးေမာင္ႏွံက တျဖည္းျဖည္းေပးေဆာင္ကလည္း ရသည္။ အကယ္၍ ဇနီးေမာင္ႏွံသည္ အသြင္းေငြကုိ စုံစုံလင္လင္ မေပးနုိင္သည့္အၾကားက ေသဆုံးခဲ့လွ်င္ က်န္ရစ္သူ သားစဥ္ေျမးဆက္ ေပးၾကရသည္။ သားသမီးမ်ားမက်န္္ခဲ့လွ်င္ အေမြဆက္ခံသူက ေပးရသည္။ ထုိအသြင္းေငြအျပင္ ေခၽြးမ၏ ဦးရီးေတာ္သူကုိ ‘အေဘကဒင္’ ေခၚ အသြင္းေငြအျဖစ္ ႏြားတစ္ေကာင္ သုိ႔မဟုတ္ ေငြဒဂၤါး ၃၀ ကုိ ေပးရသည္။ အကယ္၍ မိဘမ်ားေသဆုံးသည့္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ မိဘမ်ားကုိယ္စား အေရးတယူ ၾကည့္ရွဳေစာင္မရန္ ျဖစ္သည္။ အသြင္းေငြကိစၥကို အဘုံရီႊမဂၤလာတြင္ မစားမေသာက္မီ ေဆြးေႏြးၾကရေလသည္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေျပလည္ျပီးမွသာလွ်င္ ပြဲေတာ္ကုိက်င္းပကာ စားေသာက္ၾကသည္။ အကယ္၍ မေျပလည္က သမီးကုိေခၚယူျပီး ျပန္သြားၾကသည္။
မဂၤလာပြဲလည္း မက်ေတာ့ေခ်။ မဂၤလာပြဲစာျခင္း သမီးရွင္ႏွင့္ သမက္ရွင္တုိ႔ ေျပလည္ၾကသည္ႏွင့္ ခ်က္ခ်င္းေခါင္ရည္ဖြင့္ကာ ေသာက္စားၾကသည္။ ထမင္းဝုိင္းျပင္သည့္ အခါ ဧည့္သည္မ်ားကို ဦးစြာေကၽြးေမြးရသည္။ သားရွင္တုိ႔က ဝက္သားစားရျပီး သမီးရွင္တုိ႔က ၾကက္သားစားၾကရသည္။ ေရာေႏွာစားမိက အမွားခံျပီး ေလ်ာ္ေၾကးေပးရသည္။ မဂၤလာေဆာင္ပြဲတြင္ ရြာသားမ်ားက ‘ေလာင္ကက္’ ေခၚ သစ္သားဗန္းၾကီးမ်ားျဖင့္ ထမင္းလာပုိ႔ၾကသည္။ အိမ္တစ္အိမ္မွ ၾကက္တစ္ေကာင္ အရက္တစ္ပုလင္းစီ လာေရာက္ကုူညီၾကသည္။ ဤသည္မွာ ျမိဳခမိတုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ တစ္ဦးကုိတစ္ဦး ရိုင္းပင္းကူညီတတ္ေသာ ဓေလ့ျဖစ္သည္။ ထမင္းကုိ နံနက္တစ္ၾကိမ္၊ ေန႔လည္တစ္ၾကိမ္ႏွင့္ ညေနစာတစ္ၾကိမ္ စသည္ျဖင့္ တစ္ေန႔ သုံးၾကိမ္ ေကၽြးေမြးၾကသည္။
အဘုံလာ
မိန္းကေလးမိဘမ်ားမွ ‘အဘုံရီႊ’ မဂၤလာပြဲျပဳလုပ္ျပီး ေခၽြးမျဖစ္သူကုိအိမ္သို႔ ျပန္ေခၚသြားသည္။
ဤသုိ႔ ျပန္ေခၚသြားရျခင္းမွာ သမီးကုိ ေပးသင့္ေပးထုိက္ေသာ ပစၥည္းမ်ားကုိ အေမြေပးရန္ႏွင့္ သမက္ရွင္ေဆြမ်ိဳးတုိ႔အား မိမိတုိ႔က တဖန္ျပန္လည္ဧည့္ခံေကၽြးေမြးရန္ ျဖစ္ေလသည္။ ထုိသုိ႔ ေခၽြးမျဖစ္သူအား မိဘတုိ႔ေခၚသြားျပီး ေလးငါးရက္အၾကာတြင္ ေယာက်ာ္း ျဖစ္သူက ဇနီးျဖစ္သူအား ေခၚယူရန္ ေဆြမ်ဳိးအေပါင္းအသင္းတုိ႔အား ဖိတ္ေခၚ၍ လာၾကသည္။ ၄င္းကုိ ‘အဘုံလာ’ ဟုေခၚသည္။ အဘုံလာ သြားရာ၌ သမက္ျဖစ္သူက ေယာကၡမအတြက္ ေခါင္ရည္ငင္ျပီး ယူသြားရသည္။ ယခုေခတ္တြင္ အခ်ဳိ႕က ႏုိ႔ဆီမ်ား ယူေဆာင္သြားၾကသည္။
ငယ္စဥ္ေတာင္ေက်းက တုိက္ေကၽြးေသာ မိခင္ႏုိ႔ရည္ကုိ ေပးဆပ္ျခင္းအဓိပၸါယ္ဟု ဆုိၾကသည္။ ေပးရန္က်န္ေသာ အသြင္းေငြႏွင့္ ၾကက္မ်ားကုိလည္း ယူသြားရသည္။ ၾကက္မ်ားကုိ ေယာကၡမေဆြမ်ိဳး ညီအစ္ကုိမ်ားကုိ တစ္ေကာင္စီ အေသသတ္၍ ပုိ႔ၾကရသည္။ ေယာကၡမအိမ္သုိ႔ ေရာက္ေသာအခါ ေယာကၡမက သမက္ေဆြမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ မိမိတုိ႔ေဆြမ်ိဳးသားသမီးမ်ားကုိ မိတ္ဆက္ေပးသည္။ သမီးႏွင့္ သမက္အတြက္ မိမိတုိ႔ကုိတုိင္ရက္ေသာ ‘ပဂ်င္း’ ေခၚ ျမိဳခမိ ေစာင္ထူၾကီးကုိ ငါးထည္မွ ခုႏွစ္ထည္ကုိလည္းေကာင္း၊ ‘အိမ္လုိင္း’ ေခၚ ရင္ခံမ်ားကုိလည္းေကာင္း၊ ‘အိမ္နက္’ ေခၚထဘီမ်ားကုိလည္းေကာင္း လက္ဖြဲ႕ေပးၾကသည္။
တခ်ဳိ႕တတ္ႏုိင္ေသာသူတုိ႔က သမီးႏွင့္ သမက္တုိ႔အတြက္ ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ားကုိ အေမြေပးၾကသည္။ ‘အဘုံလာ’ မဂၤလာပြဲအျပီး ျပန္ၾကမည့္ နံနက္တြင္ သမီးသမက္တုိ႔အတြက္ ‘ေအာက္လာ’ ေခၚ စြယ္စုံဝက္ေကာင္ၾကီးၾကီးကုိ သတ္၍ ထက္ဝက္ကုိခ်က္ျပဳတ္ေကၽြးေမြးျပီး ထက္ဝက္ကုိအိမ္ျပန္္လက္ေဆာင္ ထည့္ေပးေလသည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ျမိဳခမိတုိင္းရင္းသားတုိ႔ မဂၤလာေဆာင္သည္ အလြယ္တကူမျပီးေျမာက္ႏုိင္သကဲ့သို႔ လင္မယားကြာရွင္းရန္္လည္း လြယ္လြယ္ေတာ့မရေခ်။ တစ္လင္တစ္မယား ရာသက္ပန္္ ခုိင္ျမဲၾကသည္ကမ်ားပါသည္။
No comments:
Post a Comment